Bashkimi Evropian dhe Italia kanë vendosur objektiva ambicioze për zhvillimin e burimeve të rinovueshme të energjisë, por zinxhirët e furnizimit të kërkuar për teknologjitë kryesore të dekarbonizimit janë të përqendruara jashtë kontinentit evropian, kryesisht në Kinë (mesatarisht për 65% të totalit). Dhe kjo përfaqëson njëkohësisht një rrezik varësie nga teknologjitë e importuara të energjisë dhe një mundësi për të zhvilluar zinxhirët strategjikë të furnizimit në nivel lokal.
Terren i humbur
Humbja e terrenit ndërsa Kina ndërtoi lidershipin global në teknologjitë e gjelbra ka krijuar një sërë disavantazhesh konkurruese. Kostot e investimeve në zinxhirët e furnizimit si panelet fotovoltaike, bateritë dhe pompat e nxehtësisë janë më të larta në Itali dhe në BE sesa në Kinë.
Kostoja e investimit për ndërtimin e impianteve të prodhimit të paneleve fotovoltaike në Itali është midis 2.2 dhe 5.6 herë më e lartë se në Kinë. Në të njëjtën kohë, shpenzimet kapitale për një gigafabrikë të re të baterive janë 47% më të larta (100 milionë euro për gigavat-orë në BE kundrejt 68 milionë euro për gigavat-orë në Kinë), dhe kostoja e prodhimit të baterive në BE është 33 % më e lartë se Kina.
Gjithashtu për sa i përket shpenzimeve operative, Kina është më konkurruese. Në BE dhe Itali, çmimi i energjisë për industrinë është 45% më i lartë se në Kinë dhe kostoja e emetimeve të CO2 është 10 herë më e lartë se ajo e Kinës.
Koha
Përsa i përket konkurrencës, është edhe koha e realizimit që ka ndikim. Duhen 20 deri në 40 muaj për të ndërtuar një fabrikë panelesh në Evropë, kundrejt 12-24 në Kinë; 5 vjet për të ndërtuar një gjigafabrikë për bateri. Dhe përsëri: mungesa e integrimit në fazat e sipërme të zinxhirit të furnizimit ka një ndikim.
“Në zinxhirin e furnizimit fotovoltaik, si në BE ashtu edhe në Itali, nuk ka integrim vertikal dhe nuk ka kompani që operojnë në segmentet e rrjedhës së poshtme (celula dhe module) që janë gjithashtu aktive në segmentet e sipërme (polilikon, shufër dhe vaferë) – shpjegon një studim i posaçëm i financuar nga ENEL.
Për sa i përket baterive, nxjerrja e lëndëve të para kryesore është shumë e përqendruar në disa vende jo-evropiane (BE importon 100% litium dhe 81% kobalt), ndërsa kapaciteti i përpunimit ndodhet kryesisht në Kinë (në sajë të investime masive të huaja direkte kineze të kryera në 15 vitet e fundit dhe të drejtuara drejt atyre vendeve ku ndodhen lëndët e para kritike).
Në këtë kontekst, rregullorja e rreptë evropiane për minierat/nxjerrjen e çon kohën totale të kërkuar nga zbulimi i fushës deri në nxjerrjen aktuale deri në 15/17 vjet krahasuar me 3 muaj në Kinë”. Një skenar mjaft dëshpërues.
Çfarë duhet bërë?
Sipas studimit, BE ka ende një kapacitet të konsiderueshëm, ndonëse të fragmentuar, në drejtim të kërkimit dhe zhvillimit për fotovoltaikët. “Nëse ky kapacitet përkthehet në produkte industriale efikase dhe me cilësi të lartë, kjo mund të jetë një levë për Evropën,” vëren ai. Përsëri: ekziston mundësia që të ndalohet eksporti i 3 teknologjive kineze për prodhimin e moduleve fotovoltaike.
Ky është një rrezik që BE-ja mund ta kapërcejë duke promovuar zhvillimin e një industrie vendase, e cila megjithatë kërkon kohë”. Ndër 11 propozimet për ndërhyrje, në nivel kombëtar, sugjerohet “zbatimi i një strategjie të qartë për të siguruar furnizimin me lëndë të para kritike, duke lehtësuar nënshkrimin e marrëveshjeve me vendet furnizuese me të cilat tashmë janë ruajtur marrëdhënie të mira diplomatike dhe ekonomike”.
Propozohet “krijimi i mekanizmave të dedikuar të financave të gjelbra për të zhvilluar zinxhirë industrialë që gjithashtu ofrojnë fonde me mekanizma premium bazuar në kritere të ndryshme nga çmimi”; dhe përsëri: futja e stimujve për promovimin e pompave të nxehtësisë. Në nivel europian, rekomandohet “inkurajimi i shpërndarjes tek kompanitë dhe qytetarët e vlerës strategjike të krijuar nga zhvillimi i një zinxhiri furnizimi lokal, duke përcaktuar mekanizmat financiarë, siç është përjashtimi nga TVSH-ja për teknologjitë e prodhuara në Evropë”.
