Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë ka paditur kompaninë turke Kurum për shkatërrim të pronës shtetërore duke kërkuar si dëmshpërblim 1.5 milionë euro. Çështja, e cila aktualisht është për gjykim në Gjykatën e Lartë lidhet me një kontratë koncesionare për Rafinerinë e Cërrikut.
Por edhe pse kontrata koncesionare e detyronte kompaninë turke që të rivinte në punë rafinerinë e Cërrikut duke investuar rreth 70 milionë dollarë, kompania thjesht e shiti atë për skrap, pavarësisht se prona ishte e shtetit.
Tani qeveria kërkon që kompania të kthejë lekët e përfituara nga shitja e pasurisë publike, së bashku me interesat për një total prej 159 milionë lekësh si dhe kamatvonesa në masin 2 686 lekë për çdo ditë.
Historia e koncesionit
Pak ditë para se të linte pushtetin, në 22 Korrik të vitit 2013, qeveria e Sali Berishës miratoi dhënien me koncesion të Rafinerisë së Cërrikut tek kompania turke Kurum.
E ndërtuar me ndihmat sovjetike gjatë viteve 50, kishte funksionuar për më shumë se 3 dekada. Por nga fundi i viteve 80 ajo ishte mbyllur dhe në vitin 1992 ishte vënë në konservim.
Kontrata koncesionare me kompaninë Kurum parashikonte rihapjen e rafinerisë duke detyruar Kurum që të investonte 48 milionë euro për rikthimin e saj në punë me kapacitet të plotë. Për të zbatuar detyrimet e kontratës koncesionare, menjëherë sapo nënshkroi koncesionin me ministrinë e Energjisë Kurum krijoi kompaninë Albanian Oil Rafinery.
Por një raport i Kontrollit të Lartë të Shtetit, zbuloi se menjëherë sapo mori rafinerinë, kompania e re e krijuar për këtë qëllim, Albanian Oil Rafinery vendosi ta çmontojë atë dhe ta shesë për skrap te kompania mëmë, Kurum International. Rafineria rezulton se është çmontuar në tetor 2013, vetëm një muaj pasi Kurum e mori atë në dorëzim.
KLSH thotë se shkrirja e rafinerisë për skrap u krye pa lejen e Ministrisë dhe dukshëm në shkelje të kontratës. Për më tepër, KLSH vëren se ka konflikt interesi mes shitësit të skrapit, kompanisë Albanian Oil Rafinery, të kontrolluar nga Kurum dhe se sasia e skrapit të shitur dhe çmimi i shitjes u përcaktua nga marrëveshja mes dy kompanive të kontrolluara nga një person, pavarësisht se rafineria ishte pronë e shtetit shqiptar që i qe dhënë në përdorim kompanisë turke.
Miliarda lekë pasuri publike të vjedhura
Ajo e Cërrikut nuk ishte rafineria e vetme që përfundoi e shitur për skrap. Të njëjtin fat pati dhe rafineria tjetër e vendit, ajo e ARMO-s. Pasi u privatizua nga qeveria në vitin 2009, ARMO u shndërrua në një nga evazorët më të mëdhenj në Shqipëri.
Duke qarkulluar formalisht nga një kompani në tjetrën, edhe pse ato kontrolloheshin nga e njëjta dorë, ARMO krijoi një mal me detyrime të prapambetura ndaj buxhetit të shtetit në formën e taksave të papaguara.
Kjo histori vazhdoi për disa vjet derisa një vit më parë, rafineria përfundoi e çmontuar për skrap nga kompania Shijaku, duke lënë pas malin e madh të borxheve të papaguara ndaj shtetit.
