Prodhuesit më të mëdhenj në botë paralajmërojnë se bota do të përballet me një mungesë të madhe të bakrit gjatë viteve në vijim për shkak se nuk ka më miniera të reja në zhvillim që mund të rrisin prodhimin. Kërkesa për bakër pritet të rritet në mënyrë eksponenciale gjatë dekadës së ardhshme për shkak se ky metal është jetik për tranzicionin drejt energjisë së pastër. Bakri përdoret kudo; nga prodhimi i makinave elektrike deri tek rrjetet elektrike.
Ironikisht ky paralajmërim vjen teksa prodhuesit e bakrit po luftojnë me rënien e çmimeve të këtij metali për shkak të dobësisë së ekonomisë globale, gjë që i bën drejtuesit, investitorët dhe bankat të jenë të kujdesshëm të investojnë për hapjen e minierave të reja.
Me mungesën e fuqisë punëtore që pengon gjithashtu furnizimet e reja, ka shqetësime për kalimin në energji pa karbon pasi bakri është jetik për prodhimin e makinave elektrike dhe për të përmirësuar rrjetin elektrik.
Kathleen Quirk, presidente e Freeport-McMoran, prodhuesi më i madh i bakrit në SHBA, tha se vetëm çmimet më të larta të bakrit nuk do të mjaftonin për të siguruar mjaftueshëm metal të nevojshëm që bota të bëhet e gjelbër.
“Tani nuk është vetëm çmimi. Janë këta faktorë të tjerë që me të vërtetë do të kufizojnë se sa shpejt mund të zhvillojmë furnizimet, “tha ajo.
Çmimet e bakrit kanë rënë 4 për qind këtë vit në rreth 8,000 dollarë për ton, pasi rritja në ekonominë botërore është ngadalësuar dhe prodhimi në miniera të reja në Peru dhe Kili është rritur.
Megjithatë, kërkesa për mall pritet të rritet në mënyrë eksponenciale për të furnizuar ekonominë e gjelbër, si dhe për të mbështetur rritjen ekonomike të Indisë dhe vendeve të tjera në zhvillim.
Standardi i jetesës së një perëndimori mesatar kërkon 200-250 kilogramë bakër për person, kundrejt 60 kg mesatarisht globalisht, sipas Anglo American, një prej minatorëve më të mëdhenj në botë. Bakri përdoret në çdo gjë, nga instalimet elektrike dhe pajisjet shtëpiake deri te infrastruktura si trenat.
Përdorimi i tij do të bëhet gjithnjë e më i madh ndërsa bota bëhet e gjelbër, duke rezultuar që të quhet “metali i elektrifikimit”, me parashikime që do të dyfishohet në një treg prej 50 milionë tonësh deri në vitin 2035 krahasuar me nivelet e vitit 2021, sipas S&P Global, i cili parashikon një “Hendek kronik” midis ofertës dhe kërkesës.
Robert Friedland, miliarderi magnat i minierave dhe themeluesi i Ivanhoe Mines, tha se periudha aktuale e çmimeve më të buta do të nxiste mungesat më vonë.
Pavarësisht rritjes së madhe të pritshme, prodhuesit e bakrit po përpiqen të gjenerojnë mjaft projekte të mëdha sepse malli po bëhet më i vështirë për t’u gjetur në sasi të mëdha në tokë.
Për shembull, Freeport po i kthehet teknologjisë së re për nxjerrjen e bakrit nga grumbujt e vjetër të mbetjeve minerare përpara zgjerimit të minierave.
Farid Dadashev, kreu i metaleve dhe minierave evropiane në RBC Capital Markets, tha se drejtuesit po tregoheshin hezitues për të investuar në miniera që do të duhen 10-15 vjet për t’u ndërtuar dhe kushtojnë miliarda dollarë në vendet me pasiguri politike.
“Kur shtoni problemet burokratike dhe afatet kohore më të gjata të lejeve, inflacioni më i lartë dhe përgjithësisht rënia e niveleve të mineraleve, kjo ndoshta shpjegon pse po e gjejmë veten në situatën ku ka të ngjarë që nuk do të ketë mjaftueshëm bakër për të përmbushur objektivat e dekarbonizimit në dekadat e ardhshme”, tha ai.
