Kompania e energjisë së pastër Masdar në Abu Dhabi dhe kompania shtetërore e prodhimit të energjisë elektrike e Shqipërisë KESH nënshkruan një marrëveshje paraprake për të krijuar një shoqëritë përbashkët për të eksploruar zhvillimin e projekteve të rinovueshme në shkallë gjigande në Shqipëri.
Ndërmarrja e përbashkët do të zhvillojë dhe operojë projekte diellore, të erës dhe hibride, me integrim të mundshëm të ruajtjes së energjisë, tha Masdar të mërkurën. Energjia e prodhuar pritet të furnizohet në tregun shqiptar dhe të eksportohet në vendet fqinje.
“Duke shfrytëzuar ekspertizën e klasit botëror të Emirateve të Bashkuara Arabe në energjinë e rinovueshme dhe burimet e bollshme natyrore të Shqipërisë, infrastruktura jonë e ndërtuar me qëllim dhe e gatshme për të ardhmen do të japë më shumë energji me më pak emetime për më shumë njerëz se kurrë më parë”, tha Dr Sultan Al Jaber, Ministër i Industrisë dhe Teknologjisë së Avancuar si dhe kryetar bordi i Masdar.
Disa vende të Ballkanit Perëndimor varen nga qymyri ndotës i linjitit për të paktën gjysmën e energjisë elektrike të tyre.
Shqipëria, e cila mbështetet shumë në hidrocentralet, plotëson prodhimin vendas të energjisë duke importuar energji elektrike nga fqinjët e saj. Vendi synon të arrijë një pjesë prej 54.4 për qind të energjisë së rinovueshme në konsumin bruto të energjisë finale deri në vitin 2030.
“Partneriteti është një moment i rëndësishëm jo vetëm për rrugëtimin e Shqipërisë drejt një sektori të qëndrueshëm dhe të sigurt energjetik, por gjithashtu mishëron frymën e partneritetit strategjik midis Shqipërisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe”, tha Belinda Balluku, Zëvendëskryeministrja e Shqipërisë dhe Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë.
Masdar
Masdar, në pronësi të përbashkët nga Kompania Kombëtare e Energjisë Abu Dhabi – e njohur më mirë si Taqa, Adnoc dhe Mubadala, është aktive në 40 vende. Ajo synon të zgjerojë kapacitetin e saj në të paktën 100 gigavat energji të rinovueshme deri në fund të dekadës, nga rreth 20 gigavat që është aktualisht.
“Meqë Masdar synon 100 gigavat deri në vitin 2030, kjo sipërmarrje e përbashkë ilustron shkallën dhe ambicien e nevojshme për të çuar përpara tranzicionin global të energjisë dhe ne presim bashkëpunime të mëtejshme në Shqipëri dhe Ballkanin Lindor”, tha Mohamed Al Ramahi, shefi ekzekutiv i Masdar.
“Kjo sipërmarrje e përbashkët me Masdar është një përparim thelbësor në rrugëtimin e energjisë së rinovueshme të Shqipërisë, duke nënvizuar angazhimin e KESH-it për zhvillimin e qëndrueshëm dhe diversifikimin e energjisë”, tha Erald Elezi, CEO i KESH-it, që siguroi 58.3% të prodhimit vendas të energjisë elektrike në Shqipëri në 2023.
“Edhe pse Shqipëria tashmë përfiton nga një përzierje energjie kryesisht e gjelbër, ky partneritet do të rrisë elasticitetin tonë energjetik, do të përmirësojë stabilitetin dhe do të hapë rrugë për eksportet e energjisë së pastër në rajon”, shtoi Elezi; Si pjesë e marrëveshjes, energjia e prodhuar në projektet e sipërmarrjes së përbashkët do të furnizohet në tregun shqiptar dhe do të eksportohet në vendet fqinje.
Marrëveshja është përfshirja më e fundit e Masdarit në hapësirën energjetike të Evropës Jugore, pas blerjes prej 3.2 miliardë eurosh të kompanisë greke të energjisë Terna Energy; marrëveshja është miratuar nga Komisioni Evropian dhe është në pritje të miratimit rregullator në Poloni, ku kompania është gjithashtu aktive.
Terna aktualisht ka një portofol operativ prej 1.2 GW dhe planifikon ta zgjerojë këtë në 6 Gë deri në vitin 2029, megjithëse pjesa më e madhe e kësaj përbëhet nga kapaciteti i erës. Kompania aktualisht ka 1.1 GW kapacitet të erës në funksion, krahasuar me vetëm 8.5 Më kapacitet diellor.
Shqipëria, ndërkohë, ka kërkuar të zgjerojë sektorin e saj diellor në vitet e fundit, duke nisur raundin e pestë të ankandeve për kapacitete të reja fotovoltaike në janar të këtij viti. Ofertat u vendosën për 355.9 Më kapacitet dhe Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë u dha kontrata tetë konsorciumeve për 300 Më kapacitet.
Sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA), përzierja energjetike e Shqipërisë mbetet shumë e varur nga hidrocentralet, e cila përbënte 97.7% të prodhimit të energjisë elektrike në vitin 2022, ndërsa PV-të diellore përbënin 2.3% të mbetur.
