Një ndërprerje masive e IT-së ka shkaktuar kaos në mbarë botën, me banka të mëdha, media dhe linja ajrore mes viktimave. Shumë fluturime janë bllokuar, me radhë dhe vonesa në aeroporte, ndërsa janë goditur edhe dyqanet dhe komunikimet.
Shkaku është i panjohur, por Microsoft thotë se po ndërmerr “veprime zbutëse” për t’u marrë me “ndikimin e zgjatur” të ndërprerjes. Ministria e Punëve të Brendshme të Australisë dhe American Airlines kanë thënë se ndërprerja duket të jetë e lidhur me një çështje në firmën globale të sigurisë kibernetike Crowdstrike.
Më poshtë është një përmbledhje e asaj që dimë deri tani.
Çfarë e shkaktoi këtë?
Çfarë saktësisht shkoi keq është ende e paqartë. Megjithatë, një zëdhënës i Ministrit të Punëve të Brendshme të Australisë tha se ndërprerja duket të ketë lidhje me një çështje në firmën globale të sigurisë kibernetike Crowdstrike.
Koordinatori Kombëtar i Sigurisë Kibernetike i Australisë e përshkroi atë si një “ndërprerje teknike në shkallë të gjerë” dhe tha se nuk kishte asnjë informacion që sugjeronte se ishte një sulm. American Airlines, e cila është më e madhja në botë për nga numri i pasagjerëve, i tha BBC-së se problemet e IT-së ishin për shkak të një “çështjeje teknike me Croëdstrike që po ndikon shumë transportues”.
United Airlines i tha BBC-së: “Një ndërprerje e softuerit të palës së tretë po ndikon në sistemet kompjuterike në mbarë botën, duke përfshirë United.” Ka pasur raporte që sugjerojnë se Croëdstrike, e cila prodhon softuer antivirus, lëshoi një përditësim të softuerit që shkaktoi rrëzimin e pajisjeve ëindoës.
Aksionet e Crowdstrike ranë deri në 14% në orët e para të tregtimit, dhe Microsoft gjithashtu shënoi rënie, siç ranë aksionet e udhëtimeve dhe kohës së lirë, pasi ndërprerjet kërcënojnë sezonin e festave. BBC i është drejtuar Crowdstrike për koment, por ende nuk ka marrë përgjigje.
Kush preket?
Problemi u shfaq në mënyrë të pjesshme, me raportet e para që dolën nga Australia. Sistemet e pagesave ranë në dyqanet australiane duke përfshirë ëoolëorths, ndërsa institucionet financiare si Banka Kombëtare e Australisë u prekën gjithashtu.
Më pas problemet u përhapën në SHBA. Shteti i Alaskës paralajmëroi se shërbimet e tij të urgjencës u prekën, ndërsa disa nga linjat ajrore të vendit – United, Delta dhe American Airlines – ndaluan fluturimet e tyre rreth globit.
Transportuesit australiane Virgin Australia dhe Jetstar gjithashtu duhej të vononin ose anulonin fluturimet pasi ekranet e nisjes u boshatisën në aeroportin e Sidneit.
Aeroportet Tokio-Narita dhe Delhi thanë se shërbimet ishin prekur. Aeroportet evropiane raportuan se ndërprerja po shkaktonte vonesa, me radhë të gjata të raportuara në Stansted dhe Gatëick të Londrës dhe Schiphol të Amsterdamit.
Ryanair tha se po përjetonte “ndërprerje të mundshme në të gjithë rrjetin”, për të cilat tha se ishin për shkak të një ndërprerjeje nga palët e treta. Transmetuesit u kapën gjithashtu nga kaosi, duke përfshirë Sky News në Britani, i cili është jashtë transmetimit. Ndërsa shtrirja e plotë e ndërprerjes u bë e qartë, më shumë firma dhe institucione filluan të raportojnë probleme.
Bursa e Londrës tha se po funksiononte normalisht, por kishte probleme me shërbimin e saj të lajmeve, i përdorur nga kompanitë për të raportuar informacione të ndjeshme ndaj tregut në kohën e duhur.
Izraeli thotë se 15 spitale kanë kaluar në procese manuale, por kjo nuk ka ndikuar në trajtimin mjekësor. Ambulancave u thuhet të dërgojnë rastet e reja në spitale të tjera.
Dhe terminali më i madh i kontejnerëve në Poloni, Baltic Hub në qytetin verior të Gdansk, ka thënë se ndërprerja po “pengon operacionet e terminalit” dhe u ka kërkuar kompanive që të mos dërgojnë kontejnerë në port.
Në Mbretërinë e Bashkuar, kompanitë hekurudhore kanë raportuar vonesa dhe thanë se po përjetonin “çështje të përhapura IT”, ndërsa disa operacione mjekësh në Angli raportuan probleme me prenotimin e takimeve.
Problemet janë shtrirë në zinxhirin e furrave të bukës në Mbretërinë e Bashkuar Gail’s, i cili ka thënë se aktualisht nuk është në gjendje të marrë pagesa në dyqan.
