Bashkimi Evropian ka nevojë për politikë industriale shumë më të koordinuar, vendime më të shpejta dhe investime masive nëse dëshiron të mbajë ritmin ekonomikisht me rivalët e Shteteve të Bashkuara dhe Kinës, tha Mario Draghi të hënën në një raport të shumëpritur.
Komisioni Evropian i kërkoi ish-shefit të Bankës Qendrore Evropiane dhe kryeministrit italian një vit më parë që të shkruante një raport se si BE-ja duhet ta mbajë ekonominë e saj të gjelbëruar dhe më dixhitale konkurruese në një kohë të tensioneve globale në rritje.
“Situata në këtë moment është vërtet shqetësuese,” tha Draghi në një konferencë shtypi në Bruksel. “Rritja ka ardhur duke u ngadalësuar për një kohë të gjatë në Evropë, por ne e kemi injoruar atë. Tani nuk mund ta injorojmë më. Tani kushtet kanë ndryshuar.”
Proteksionizmi tregtar është rritur, furnizimi me energji të lirë nga Rusia është zhdukur, blloku duhet të paguanjë më shumë për mbrojtjen e tij dhe popullsia e tij po zvogëlohet.
Në raportin e tij prej gati 400 faqesh, Draghi tha se blloku kishte nevojë për 750-800 miliardë euro investime në vit, deri në 5% të PBB-së – shumë më e lartë edhe se 1-2% e PBB-së së BE-së në Plani Marshall për rindërtimin e Evropës pas Luftës së Dytë Botërore. Dhe blloku duhet të veprojë në disa fronte. “Është ‘Bëje këtë’ ose është një agoni e ngadaltë,” paralajmëroi Draghi.
Vendet e BE-së i ishin përgjigjur tashmë realiteteve të reja, thuhej në raportin e Draghit, por shtonte se efektiviteti i tyre ishte i kufizuar nga mungesa e koordinimit. Nivelet e ndryshme të subvencioneve midis vendeve po shqetësonin tregun e vetëm, fragmentimi kufizoi shkallën e kërkuar për të konkurruar në nivel global dhe procesi i vendimmarrjes i BE-së ishte kompleks dhe i ngadaltë.
Raporti sugjeroi që i ashtuquajturi votim i shumicës së cilësuar – në vend të nevojës për unanimitet – duhet të shtrihet në më shumë zona dhe si mjet i fundit që kombet me të njëjtin mendim të lejohen të shkojnë vetëm në disa projekte.
Ndërsa burimet ekzistuese të financimit kombëtar ose të BE-së do të mbulojnë disa nga shumat masive të investimeve të nevojshme, Draghi tha se mund të kërkohen burime të reja të financimit të përbashkët – për të cilat vendet e udhëhequra nga Gjermania në të kaluarën kanë hezituar t’i bien dakord. Ministri gjerman i financave, Christian Lindner tha se huamarrja e përbashkët nuk do të zgjidhte problemet e BE-së dhe Gjermania – ekonomia më e madhe në bllokun 27-vendesh – nuk do të pajtohej me të.
Analistët thonë se BE mund të zvarritet në sugjerimet e Draghit
“Vështirësitë politike në Gjermani dhe Francë, dhe ndarjet e gjata midis vendeve të tjera anëtare të BE-së, ka të ngjarë të parandalojnë një hap të rëndësishëm përpara në integrim që përshkruan Draghi,” thonë analistët në Eurasia Europe.
“Për më tepër, zhvillimet e fundit politike në Francë, pavarësisht emërimit të (Michel) Barnier si kryeministër javën e kaluar, na bëjnë shumë më skeptikë në lidhje me kapacitetin e BE-së për të ofruar ambicie kuptimplote fiskal.”
RREGULLIM MË SMART
Draghi tha gjithashtu se rregullatorët antitrust të BE-së duhet të bazojnë miratimet e bashkimit jo vetëm në konkurrencën brenda kufijve të BE-së, por nëse një blerje mund të nxisë inovacionin në sektorë, si teknologjia, ku shkalla është kritike për të konkurruar. Siguria dhe qëndrueshmëria gjithashtu duhet të kenë më shumë peshë, tha ai.
Raporti përmbante gjithashtu propozime për 10 sektorë ekonomikë, duke përfshirë energjinë, Inteligjencën Artificiale, industrinë farmaceutike dhe hapësirën.
Andreë Kenningham, kryeekonomist në Capital Economics, tha se kishte shumë propozime të arsyeshme, por shumë prej tyre nuk kishte gjasa të miratoheshin, duke vënë në dukje raportet e mëparshme nga ish-kryeministrat italianë Enrico Letta këtë vit dhe Mario Monti në 2010, të cilat “kryesisht kishin rënë në në vesh të shurdhër”.
Rritja e BE-së ka qenë vazhdimisht më e ngadaltë se ajo e Shteteve të Bashkuara në dy dekadat e fundit dhe Kina po arrinte me shpejtësi hapin. Pjesa më e madhe e hendekut ka qenë për shkak të produktivitetit më të ulët.
Nëse BE-ja do të ruante rritjen mesatare të produktivitetit të punës që nga viti 2015, do të mjaftonte vetëm për të mbajtur konstant GDP-në në vitin 2050, tha Draghi. Megjithatë, blloku ka nevojë për më shumë pasuri për të mbuluar dekarbonizimin, dixhitalizimin dhe forcimin e mbrojtjes së tij.
Raporti i Draghit vjen pasi çështjet që ai ngriti – mungesa e investimeve, humbja e energjisë së lirë dhe ndryshimi i demografisë – po hedhin dyshime mbi modelin ekonomik të Gjermanisë, dikur motori i rritjes së BE-së. Volksëagen, prodhuesi më i madh i makinave në Evropë dhe një nga themelet industriale të Gjermanisë, tha javën e kaluar se po konsideronte mbylljen e fabrikës së tij të parë atje.
Draghi tha se BE-ja po luftonte për të përballuar çmimet më të larta të energjisë pasi humbi aksesin në gazin e lirë rus dhe nuk mund të mbështetej më në tregjet e huaja të hapura. Ish-bankieri qendror tha se bllokut i duhej të nxiste inovacionin dhe të ulte çmimet e energjisë duke vazhduar të dekarbonizojë si dhe të reduktojë varësitë e tij, veçanërisht nga Kina për mineralet thelbësore dhe të rrisë investimet në mbrojtje.
