Zyrtarët shqiptarë thonë se po hetojnë se si 800 ton mbetje industriale të dyshuara të rrezikshme u transportuan nga porti i Durrësit pa autorizim, me destinacion Azinë Juglindore, pasi ngarkesa e dyshuar do të kthehet mbrapsht.
Ndërkohë, një anije AP Moller-Maersk A/S që transportonte disa nga ngarkesat e dyshuara shkarkoi kontejnerët në Singapor gjatë fundjavës, duke lundruar fillimisht pranë portit përpara se të ankorohej në një lëvizje të pazakontë. Rreth 40 kontejnerë që grupet mjedisore pretendojnë se mbajnë mbetje toksike pluhuri do të transferohen të hënën në një anije MSC Mediterranean Shipping Company SA që do t’i dërgojë ato sërish në Shqipëri, sipas faqes së internetit të gjurmimit të ngarkesave detare të MSC.
Maersk tha se po punon me autoritetet e Singaporit dhe MSC për të kthyer ngarkesën në Shqipëri. Për momentin, kontejnerët janë vendosur të mbërrijnë në portin Gioia Tauro të Italisë në fund të shtatorit, sipas të dhënave të gjurmimit.
60 kontejnerë të tjerë me mbeturina të dyshuara që janë aktualisht në bordin e një anijeje tjetër konteinerësh Maersk – që do të jetë në Singapor më vonë këtë muaj – do të kthehen gjithashtu në Evropë, tha Maersk.
Zyrtarët kanë punuar për të ndaluar dërgesën që kur Basel Action Network, një organizatë jofitimprurëse me bazë në SHBA që gjurmon tregtinë toksike, informoi Tajlandën në fillim të këtij muaji se kontejnerët që ajo beson se janë të mbushura me pluhur potencialisht të dëmshëm të furrës me hark elektrik po shkonin në portin e saj.
Bloomberg News nuk mundi të verifikonte në mënyrë të pavarur se çfarë po transportonin anijet. Kompanitë që eksportojnë dhe marrin kontejnerët nuk janë identifikuar. MSC nuk iu përgjigj kërkesave për koment, ndërsa autoritetet e Singaporit thanë se nuk ishin në gjendje të komentonin ende. Maersk tha se asnjë nga kontejnerët nuk ishte deklaruar se përmban mbetje të rrezikshme, përndryshe do të kishte refuzuar t’i transportonte ato.
Ambientalistët kanë punuar për të penguar fluksin e plehrave nga vendet e zhvilluara në Tajlandë dhe vende të tjera të Azisë Juglindore – nga plastika e ndotur deri te mbetjet industriale dhe elektronike që shpesh janë të mbushura me toksina. Sipas Konventës së Bazelit të Kombeve të Bashkuara, një pakt global i nënshkruar nga shumë ekonomi të zhvilluara, vendet duhet të japin pëlqimin që mbetjet të shkojnë në rrugën e tyre.
Udhëtimi i kontejnerëve të dyshuar ka vënë alarmin në shumë vende që kur u ngarkuan në portin shqiptar të Durrësit në korrik, me destinacion përfundimtar Tajlandën e planifikuar për në fund të këtij muaji. Tajlanda refuzoi të pranonte dërgesën pasi u njoftua për përmbajtjen e saj të rrezikshme nga grupet mjedisore.
Ndërsa anijet iu afruan Cape Town, zyrtarët e Afrikës së Jugut gjurmuan anijet dhe vendosën një plan që përfshinte marinën, policinë, autoritetet portuale dhe departamentin e mjedisit për të kryer një inspektim të plotë kur anijet të ankoroheshin, tha një zëdhënës i Departamentit të Pyjeve, Peshkimi dhe Mjedisit. Pas komunikimit me Maersk, kompania i tha Afrikës së Jugut se anijet nuk ishin planifikuar të ankoroheshin atje dhe do të vazhdonin rrugën për në Singapor.
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit e Shqipërisë nuk kishte dhënë autorizim për eksportin e mbetjeve të dyshuara të rrezikshme, sipas zëdhënësit Erjon Uka. Forcat ligjzbatuese shqiptare po kryejnë hetime me Zyrën Kundër Mashtrimit të Bashkimit Evropian për “rrethanat dhe të gjitha lidhjet logjistike që kanë kryer këtë transport të dyshuar nga Evropa në Azinë Juglindore”, tha ai.
Mbetjet dyshohet se vijnë nga kompani ndërkombëtare që operojnë pranë një kompleksi metalurgjik në Elbasan, pranë Durrësit, tha ai.
Pluhuri i furrës, i cili kërkon trajtim, është një produkt mbetjesh i rrezikshëm që zakonisht vjen nga riciklimi i skrapit të çelikut dhe përmban okside metalike toksike si kadmiumi dhe kromi që janë të dëmshëm për shëndetin dhe mjedisin.
“Konventat ndërkombëtare dhe legjislacioni vendas në përputhje me to, parashikojnë një sërë detyrimesh për prodhuesit dhe transportuesit e mbeturinave të tilla”, tha Uka. “Zbatimi i këtyre detyrimeve është gjithashtu objekt i hetimeve në vazhdim”.
